E-Öğrenme için Öğretim ve İçerik Yönetim Sistemleri

1- Öğretim Yönetim Sistemi (ÖYS) Nedir?

Çevrimiçi ortamda bulunan içeriklerin düzenlenmesini, yönetilmesini ve öğrencilere ulaştırılmasını sağlayan sistemdir.


ÖYS Temel Bileşenleri 

• Araç Setleri veya Özellikleri
• Arayüzün Kullanışlılığı
• Öğrenmeye İlişkin Teknolojik Konular

bunları tek tek açıklayalım.

• Araç Setleri veya Özellikleri

ÖYS'de sık yapılan işlemler genel olarak bir menü ile kullanıcılara sunulur.
Bu işlemlerden bazıları şunlardır:

1. Sisteme giriş-çıkış
2. İçerik (Ders konuları - Videolar - Görseller gibi seçenekler olabilir)
3. İletişim Araçları
4. Duyurular (Sürekli güncel haberlerin yer aldığı kısım)
5. Değerlendirme Seçenekleri (Öğrendiklerini sınama kısmı - Test, sürükle-bırak oyunu gibi olabilir.)
6. Notlandırma (Öğrenci etkinliklerini puanlama)

• Arayüzün Kullanışlılığı

1. Erişilebilirlik
   Aslında ÖYS'nin verimli olmasının ilk koşuludur diyebiliriz. Çünkü öğrenciler zaten derse zar zor motive oluyorlar bunun yanında bir de erişim zorluğu olunca öğrenmekten vazgeçebilirler. Araştırmalara göre insanlar bir şeyi ararken 3 tıklamada bulamayınca aramaktan vazgeçiyorlarmış. Bu yüzden bu konuda özellikle dikkatli olmalıyız.
   
2. Sezgisel buluş ve arama seçenekleri
   Yukarıda bahsettiğimiz giriş-çıkış / menü gibi seçeneklerin doğru yerleştirilmesi gerekir. Bu doğru yerleştirmeyi giriş-çıkış için sağ üst köşe, menü için ekranın sol orta kısmı olarak açıklayabiliriz. Çünkü sitelerin yaklaşık %90'lık bir kısmında giriş kısmı sağ üsttedir, insanlar da artık bu şekilde alıştığı için giriş butonunu hep orada arıyorlar. Sadece giriş için değil, diğer belli başlı yerleşimler için de bu kavram geçerlidir.

• Öğrenmeye İlişkin Teknolojik Konular

İçeriklerde tarayıcı desteği sağlamak önemlidir. Örneğin bir ÖYS'ye yalnızca Internet Explorer üzerinden erişim sağlanabilmesi sıkıntılı bir durumdur. İyi bir ÖYS'de hepsi olmasa bile en azından en güncel olan 2 tarayıcı desteği sağlanmalıdır.

Bunun yanısıra 'Yardım' özelliğinin sunulması önemlidir. Bu yardım özelliği canlı yardım olarak sağlanabileceği gibi bot (Otomatik cevap veren robot) veya Sık sorulan sorular şeklinde de sağlanabilir. Fakat kullanıcı ne kadar hızlı dönüt alır ve sorunu çözülür ise öğrenme hevesi de o kadar fazla oluyor, bunu göz önünde bulundurmakta fayda var.



2- İçerik Yönetim Sistemi (İYS) Nedir?

Pek çok farklı içeriğin (bu içeriklerin biçimi, sayısı, boyutu gibi özelliklerin değişmesinde esnektir.) düzenlenmesi, yönetilmesi ve yayınlanmasını sağlayan sistemdir.


İYS Temel Bileşenleri

• İçerik Oluşturma
• İçerik Yönetimi
• Yayınlama 
• Sunum

bir de bunlara göz atalım.

• İçerik Yönetimi

İçeriğin güncelliğinin kontrolü, raporlama ve bunun üzerinden bir sonuca ulaşma, arşivleme, gerekli tüm dosyaların güvenliğini sağlama gibi unsurları kapsar.

• Yayınlama

Yayınlanacak olan içeriğin tasarımını kapsayan bileşendir. Bu tasarımın içinde hem görsellik hem de esneklik ön plandadır.

• Sunum

İçeriğin;

1. Kullanışlılığını, dolayısıyla verimliliğini ölçme
2. Sürdürülebilirliğini ve desteklediği tarayıcıları belirleme
3. Hızını ölçme

gibi faaliyetlerin yapıldığı bileşendir.

ÖİYS Temel Bileşenleri 

Her iki sistemin de sağladığı bileşenlerden biraz daha fazlasını sağlaması beklenir.

1. Taranabilir Veri Havuzu
2. Kapsamlı Öğrenme Desteği
3. Üst Veri Modeli
4. Açık Yazarlık
   
   Sistem içerik kodunun erişilebilir ve herkese açık olmasıdır.
   
5. Farklı Ortamlara Uyumluluk
   
   Bence diğerlerine göre bir tık daha önemlidir. Çünkü bu gibi sistemler yalnızca bir platform üzerinde kalmamalıdır.
   
6. Çeviri Olanakları
7. Düşük Maliyet

Bazı açık kaynak kodlu ÖİYS'lerden bahsettik.

Moodle (Modular Objec-Oriented Dynamic Learning Environment)

Bu öğretim yönetim sistemi açık kaynak kodludur. Ve günümüzde sıkça tercih edilmektedir.

Pek çok özelliği bize sağlayabilmektedir.

BigBlueButton

Kocaeli Üniversitesi Uzaktan Eğitim derslerinde de tercih edilen bir yazılım olduğu için bu sisteme de aşinayım. Bu sistem de açık kaynak kodludur. Özellikle video konferansları için tercih edilmektedir.

Bu sistemlerin bazı sınırlılıkları da vardır: İşbirliğe dayalı etkinliklerin özendirilmesi ve alternatif değerlendirme yöntemlerinin sunulması. Bunları da gelecekte düzeltip geliştirmelerini temenni ediyoruz :)